Pius C. Ciapało

---

Życiorys

Po zakończeniu II wojny światowej Pius C. Ciapało osiedlił się na krótko w Warszawie, a następnie przeniósł się do Gdyni. W 1946 roku wyjechał do Wrocławia, gdzie ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w 1963 roku. W latach 1963-1964 podjął studia na Wydziale Konserwacji Zabytków oraz Artystyczno-Dydaktycznym Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Następnie zrealizował studia z zakresu malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1964-1968), w pracowniach znanych artystów, takich jak Eugeniusz Arct i Aleksander Kobzdej. W 1969 roku obronił dyplom, uzyskując wyróżnienie w pracowni A. Kobzdeja. Po zakończeniu edukacji przez pół roku pracował na farmach w Anglii, a jego weekendy spędzał na poszerzaniu wiedzy o twórczości malarzy związanych z Nową Figuracją, odwiedzając galerie i muzea w Londynie.

Po powrocie do Polski Pius Ciapało dołączył do grupy artystycznej nazwaną Ciapało-Małkowski-Masznicz. Jego kariera obejmowała udział w licznych wystawach zbiorowych, takich jak Festiwale Malarstwa Polskiego, biennale oraz triennale, a także liczne wystawy za granicą, gdzie prezentował współczesne polskie malarstwo. Artysta zrealizował także przeszło czterdzieści indywidualnych wystaw w różnych krajach. Był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), pełniąc jednocześnie kluczowe funkcje w Okręgu Warszawskim.

Działalność w Siedlcach, ruch „O Poprawę”

W latach 70. Pius Ciapało animował i prowadził cykl „Pokaz Jednego Dzieła” w warszawskim Domu Artysty Plastyka. Po tym czasie objął kierownictwo Galerii Akademickiej w Akademii Podlaskiej w Siedlcach, gdzie pracował na stanowisku profesora nadzwyczajnego. W latach 1969-1974 był współzałożycielem grupy „Ciapało-Małkowski-Masznicz”, współorganizował ruch artystyczny „O Poprawę”, pełniąc funkcję komisarza pierwszej wystawy tego ruchu (Warszawa, 1972) oraz organizując wystawę w Kopenhadze w 1976 roku. Ruch „O Poprawę” doczekał się także czterech wystaw we Francji w latach 1977-1978. W 1981 roku zainicjował i kuratorował 14. Wystawę Okręgową ZPAP w Zachęcie, która wzbudziła niemałe kontrowersje i była zatytułowana „Demokracja w Sztuce” – we współpracy z Geno Małkowskim.

Okres Nowej Figuracji

W pierwszym etapie twórczości (1969-1974), w obliczu inspiracji Nową Figuracją, Pius Ciapało stworzył cykl obrazów nazwany „Formy Nieprawdopodobne i Nieprawdopodobnie Podobne”. Malował postaci w ruchu, uwieczniając zbliżone fragmenty ciała oraz przedstawiając sylwetki na drugim planie. Artysta ukazywał w swoich pracach kobiecy seksualizm, przekształcając te obrazy w archaizowane symbole erotyzmu.

Okres „symfonii”

Od 1974 do 1988 roku Pius Ciapało skupił się na tworzeniu monumentalnych dzieł, które określił mianem „symfonii”. Jego najważniejszym dziełem z tego okresu jest „Symfonia Pory Roku” z 1974 roku, mająca powierzchnię bliską 120 metrów kwadratowych i składająca się z 48 obrazów. Kolejne jego „symfonie” to m.in. „Koncert na lewą rękę”, „Oratorium Kosmiczne”, „Zielona” – niekomercyjna symfonia nr 3, oraz „Studium”, które przedstawiały złożoności barwy i dźwięku. Artysta za temat swojego malarstwa uznawał pożądanie – desire. Wystawie w Zachęcie towarzyszył katalog dokumentujący wszystkie prace z tego okresu.

Okres „amerykański”, inspiracje architekturą

Trzeci etap twórczości Piusa Ciapało rozpoczął się w 1988 roku, kiedy artysta odkrył nowoczesną architekturę amerykańskich miast. W latach 1988-1989 przebywał na stażu naukowym w Eastern Illinois University w Charleston, gdzie zapoczątkował pracę nad symfonią „Architektoniczną”. Po powrocie do Polski kontynuował projekt, tworząc dzieła na skomplikowanych pięciokątnych i ośmiokątnych blejtramach, malując tradycyjnie oraz pointylistycznie, a także wykorzystując technikę drippingu dla uzyskania efektu 3D. Druga część tej symfonii została dedykowana Jacksonowi Pollockowi. W międzyczasie artysta badał możliwości ekspresyjne płaszczyzny w malarstwie, traktując kolorystykę prac jak muzykę. W 1995 roku został zaproszony do Izraela na stypendium z grupą studentów z Akademii Podlaskiej, gdzie zgłębiał historię starych kultur oraz analizował współczesne wydarzenia, co zainspirowało go do realizacji projektów „Architektonicznych”. Po okresie tych prac i tragicznych wydarzeniach z 2001 roku, związanych z zamachem na wieże WTC, artysta przeszedł zwrot ku malarstwu strukturalnemu, tworząc cykl obrazów na płótnach i laminatach w formach kół i elips.

Prace nad rzeźbą ogrodową

W ostatnim etapie swojej twórczości, Pius Ciapało rozpoczął prace nad monumentalną rzeźbą ogrodową, jednak działalność tę przerwał w 2008 roku, koncentrując się na komputerowej dokumentacji swego dorobku artystycznego w postaci krótkich filmów. W 2015 roku, Biblioteka Główna Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach przekazała pięć kompletów (po 20 filmów DVD) wybranym bibliotekom w kraju, w tym Bibliotece Narodowej w Warszawie. Wiele z filmów dokumentujących twórczość Piusa Ciapało, jak i trzy filmy, w tym „Batik-movie” Doroty Wielkosielec, można znaleźć na platformie YouTube.

Odznaczenia, nagrody, wyróżnienia

W zakresie odznaczeń, Pius C. Ciapało zdobył liczne wyróżnienia, które potwierdzają jego wkład w kulturę oraz działalność artystyczną. Lista przyznanych mu odznaczeń jest następująca:

• zasłużony działacz kultury – 1980,
• srebrny krzyż zasługi – 1986,
• złoty krzyż zasługi – 2004,
• medal „za zasługi dla Siedleckiej Uczelni” – 2006.

Oprócz odznaczeń, artysta otrzymał również znaczące nagrody, które są dowodem na jego uznanie w środowisku artystycznym:

• nagroda miesięcznika „Sztuka” – 1979,
• nagroda Galerii „Forum” – 1985,
• nagroda Rektora Akademii Podlaskiej w Siedlcach – 1994.

Warto również wspomnieć o dyplomie, który otrzymał w uznaniu jego osiągnięć:

• dyplom Ministra Kultury za szczególne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury – 2003.

---

Oceń: Pius C. Ciapało

---